Πυρετός το Σαββατόβραδο

Στο πρώτο φύλλο του Χαμπεριού, το Μάη του 2013, γράφαμε για τα καταστήματα εστίασης που πληθαίνουν στο κέντρο της Νέας Φιλαδέλφειας και για τη σκοτεινή όψη της «ανάπτυξης» αυτής, την εκμετάλλευση των εργαζόμενων δηλαδή.

Το ρεπορτάζ παραμένει επίκαιρο· από τότε μόνο η ένταση του φαινομένου έχει αλλάξει. Τα  71 μαγαζιά με τραπεζοκαθίσματα που είχαμε μετρήσει μέσα στο δακτύλιο που ορίζουν οι οδοί Νικολάου Τρυπιά και Σμύρνης είναι πια 83. Κι ακόμη δε μπορούμε σήμερα να αγνοήσουμε τη νέα συγκέντρωση καταστημάτων στο ύψος του πάρκου Μικρασιατών, όπου πλέον λειτουργούν άλλα 8 μαγαζιά σε λίγα μόνο μέτρα της ανόδου της Δεκελείας. Στη συμβολή της πλατείας Πατριάρχου με την οδό Σάρδεων, τα τραπεζοκαθίσματα κυριαρχούν ολοκληρωτικά, καθιστώντας απαγορευτική την ιδέα της δημόσιας χρήσης του πεζόδρομου, εκτός βέβαια αν έχει κανείς να ξοδέψει όσα χρήματα χρειάζονται για να καθίσει σε κάποιο απ’ τα μαγαζιά (παραδίπλα από το επίκεντρο της Σάρδεων, στο δυτικό τμήμα της πλατείας, μέρος της νεολαίας που αδυνατεί να πληρώσει οικειοποιείται το δημόσιο χώρο, χωρίς όμως να ξεφεύγει από το κυρίαρχο καταναλωτικό πρότυπο της διασκέδασης).

Μια βόλτα στην περιοχή Παρασκευή ή Σάββατο βράδυ πείθει και τον πλέον καλοπροαίρετο παρατηρητή για τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη λειτουργία των καταστημάτων. Πριν λίγο καιρό, ομάδα κατοίκων πέριξ της οδού Σάρδεων έστειλε προς το δήμο επιστολή που καταγράφει τα βασικά: Ανεξέλεγκτη κατάληψη του πεζοδρόμου από τραπεζοκαθίσματα, αλλά και διάθεση του χώρου προς ενοικίαση από το δήμο με βάση λανθασμένα σκαριφήματα, ηχορύπανση ειδικά τους θερινούς μήνες κ.ά. Επίσης ο παρατηρητής μας θα δει πολλά σκουπίδια κι ανεξέλεγκτη στάθμευση στους δρόμους γύρω από την πλατεία.

Η δημοτική αρχή έχει αποδεχτεί το ευκαιριακό μοντέλο «ανάπτυξης» διά των τραπεζοκαθισμάτων κι απλώς παρατηρεί την κατάσταση να επιδεινώνεται για τους κατοίκους. Στο δημοτικό συμβούλιο της 22ας Ιουνίου μάθαμε ότι μεταξύ 2013 και 2014 ο όγκος των απορριμμάτων στην περιοχή αυξήθηκε κατά 1000 περίπου τόνους ή 7% και ότι η δημοτική αρχή εκτιμά πως η αύξηση οφείλεται στα νέα καταστήματα εστίασης, καθώς κατά τ’ άλλα σε όλη την Ελλάδα τα απορρίμματα μειώνονται τα τελευταία χρόνια στις περιοχές κατοικίας εξαιτίας της κρίσης.

Η πύκνωση των καταστημάτων αύξησε επίσης το κυκλοφοριακό και το πρόβλημα της στάθμευσης, που επιδεινώνεται τις νυχτερινές ώρες, καθώς τόσο οι κάτοικοι όσο και οι επισκέπτες κάπου πρέπει να βολέψουν τα αυτοκίνητά τους. Τότε οι δρόμοι πέριξ της πλατείας, ειδικά οι πεζόδρομοι, γίνονται υπαίθρια πάρκινγκ. Πότε θα εμφανιστούν άραγε οι πρώτοι παρκαδόροι; Η αδράνεια του δήμου είναι χαρακτηριστική: Ακόμη κι αν θεωρήσουμε ότι τα μαγαζιά δεν βλάπτουν γενικότερα την περιοχή, γιατί δεν προσπαθεί η δημοτική αρχή να αποτρέψει με οργανωμένο τρόπο τους επισκέπτες απ’ το να χρησιμοποιήσουν Ι.Χ., ούτε τους παροτρύνει να χρησιμοποιήσουν μέσα μαζικής μεταφοράς; Γιατί δεν έχει διεκδικηθεί, ας πούμε, η επέκταση των νυχτερινών δρομολογίων; Γιατί δεν συνδέθηκε η έκδοση των αδειών των μαγαζιών και των τραπεζοκαθισμάτων με την πρόνοια για θέσεις στάθμευσης;

Τα δικά μας δικά μας και τα δικά σας πάλι δικά μας

Τα σκουπίδια και το πάρκινγκ δεν είναι το μοναδικό κόστος που αναλαμβάνουν οι κάτοικοι της περιοχής κι όχι οι μαγαζάτορες που κερδοσκοπούν πάνω στην «ανάπτυξη» της πόλης. Μια ματιά στα αποτελέσματα της εκτέλεσης του δημοτικού προϋπολογισμού του 2015 είναι αποκαλυπτική: μόνο το 1/3 των προϋπολογισμένων ανταποδοτικών τελών καθαριότητας και φωτισμού έχει εισπραχθεί το πρώτο εξάμηνο του χρόνου. Στο ίδιο διάστημα, έχει εισπραχθεί μόνο το 1/3 του τέλους επί των ακαθάριστων εσόδων των κέντρων διασκέδασης (γι’ αυτό και στην τελευταία αναμόρφωση το αναμενόμενο ποσό των 120.000 ευρώ μειώθηκε κατά 35.000…). Η θάλασσα των τραπεζοκαθισμάτων έχει αποδώσει ως τον Ιούλιο στον δήμο μόλις 7.580,04 ευρώ, δηλαδή το 11% του έτσι κι αλλιώς μηδαμινού προϋπολογισμένου ποσού (δείτε και στο Χαμπέρι του Δεκέμβρη 2014). Εν ολίγοις, ο δήμος Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας μπαίνει μέσα από τη λειτουργία των καταστημάτων.

Δεν είναι μόνο οι κάτοικοι της πόλης και οι δημοτικές υπηρεσίες που δε διασκεδάζουν με τα μαγαζιά της διασκέδασης: αυτό αποδεικνύουν οι πρόσφατες κινητοποιήσεις του Σωματείου Σερβιτόρων-Μαγείρων έξω απ’ το «B-κουτί» (Βρυούλων και Ν. Τρυπιά). Το κατάστημα αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα: Ανασφάλιστη εργασία για χρόνια, απλήρωτες υπερωρίες, χρέη χιλιάδων ευρώ προς εργαζόμενους, εκβιασμοί, εκμετάλλευση πέρα από κάθε όριο συνθέτουν μια ζοφερή εικόνα. Πού μπορεί να φτάσει η βία πάνω στους εργαζόμενους; Να ένα περιστατικό που καταγράφει η σχετική ανακοίνωση του Σωματείου: «Στις αρχές του καλοκαιριού του 2013 ο [ιδιοκτήτης του «B-κουτί»] Δημήτρης Κίμωνας βγάζει τον συνάδελφο Ηρακλή Λ. σε αναγκαστική άδεια, η οποία ήταν για ακόμη μια φορά άνευ αποδοχών. Στη συνέχεια του ζητάει να καλύψει τη θέση του υπεύθυνου επειδή εκείνος θα έλειπε στο άλλο μαγαζί που έχει στην Αμοργό. Το υπόλοιπο διάστημα ο Ηρακλής βρίσκεται στη θέση να δουλεύει στο μαγαζί 59 ημέρες σερί, 15 ώρες για 40 ευρώ [την ημέρα, χωρίς υπερωρίες κι ένσημα]. Όταν επιστρέφει το αφεντικό δεν κάνει καν μια κίνηση να δώσει στον Ηρακλή τα χρήματα που του αναλογούν για τις 15 ώρες την ημέρα που δούλευε».

Πού βαδίζει αυτή η πόλη;

Εννοείται πως οι παρεμβάσεις του Σωματείου Σερβιτόρων-Μαγείρων στο εργασιακό κάτεργο του «B-κουτί» με τον … ρεφορμιστικό σκοπό της τήρησης της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας από τους ευυπόληπτους επιχειρηματίες της πόλης δεν κρίθηκαν ως αξιόλογη είδηση από τα περισσότερα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, να συμβεί κάτι τέτοιο, αφού αυτά συντηρούνται ακριβώς από τις διαφημίσεις των καταστημάτων εστίασης; Όπως και στον κεντρικό τύπο, έτσι και στη μικρότερη κλίμακα της γειτονιάς μας, δύσκολα δαγκώνει κανείς το χέρι που τον ταΐζει…

Το πρόβλημα βέβαια είναι ευρύτερο και δεν περιορίζεται στη σιωπή του τύπου: Η τοπική επιχειρηματικότητα συνδέεται πλέον άμεσα, όταν δε διαπλέκεται, με την τοπική πολιτική σκηνή. Μετά και τη γενικότερη ρευστοποίηση του παλιού πολιτικού σκηνικού, στη Νέα Φιλαδέλφεια διαμορφώνεται μια νέα πολιτική γεωγραφία, στην οποία παίζουν ρόλο τα μεσαία επιχειρηματικά συμφέροντα της εστίασης: έτσι ιδιοκτήτες καταστημάτων του κέντρου βρέθηκαν στα ψηφοδέλτια των περσινών δημοτικών εκλογών, με κορυφαίο παράδειγμα, αν και όχι το χειρότερο, τον επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης Λύσανδρο Γεωργαμλή, που είναι μέτοχος σε δύο καταστήματα της πλατείας Πατριάρχου.

Η δημοτική αρχή θέλει να εμφανίζεται υπέρμαχος των συμφερόντων των εργαζόμενων και των κατοίκων. Όμως ο πραγματικός της καημός προκύπτει από δυο σημαντικές τοποθετήσεις της τους τελευταίους μήνες, οι οποίες δεν πήραν τη δέουσα δημοσιότητα. Η πρώτη περιγράφεται στο επιχειρησιακό σχέδιο του δήμου για την επόμενη πενταετία, όπου εντάσσεται για πρώτη φορά στους στόχους της συγκεκριμένης δημοτικής αρχής ως κύρια προτεραιότητα «η προώθηση της κατασκευής νέου γηπέδου για την ΑΕΚ προδιαγραφών UEFA». Πρόκειται για ένα στόχο που διαφέρει κατά πολύ από την ιδέα του γηπέδου στα όρια της παραχώρησης του 1934, που έλεγε ο Άρης Βασιλόπουλος προεκλογικά – αν και με τα όσα παρακολουθούμε στην κεντρική πολιτική σκηνή δε θα πρέπει κανείς να εκπλήσσεται από τέτοιες μεταστροφές…

Η δεύτερη είναι η πρόθεσή της να επικαιροποιήσει το προεδρικό διάταγμα της προστασίας του προσφυγικού συνοικισμού με βάση τον Ν. 4269/14 «περί χωροταξικής και πολεοδομικής μεταρρύθμισης».  Ο νόμος αυτός καταργεί επί της ουσίας την προστασία των περιοχών αμιγούς κατοικίας και ενθαρρύνει την εκμετάλλευση της γης για εμπορικούς σκοπούς διαφόρων ειδών και επιπέδων, απορρυθμίζοντας τους περιοριστικούς πολεοδομικούς μηχανισμούς του παρελθόντος. Το τι θα ακολουθήσει στη Νέα Φιλαδέλφεια φάνηκε ήδη στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου της 22ας Ιουνίου: μπορούμε στο άμεσο μέλλον να αναμένουμε τη δημιουργία ενός τοπικού κινήματος μικροϊδιοκτητών, όπως εξάλλου έχει ξανασυμβεί και στο παρελθόν. Αυτοί θα κατέχουν ακίνητα στις προστατευόμενες από το προεδρικό διάταγμα γειτονιές, θα βλέπουν με καλό μάτι τη δυνατότητα να τα νοικιάσουν ως επαγγελματική στέγη σε επιχειρήσεις εστίασης και θα επιδιώξουν τη χαλάρωση ή και κατάργηση του διατάγματος. Κάτι τέτοιο θ’ άνοιγε τον ασκό του Αιόλου, καθώς πεζοδρόμους έχουμε πολλούς για ν’ απλωθούν τα «τραπεζάκια έξω» της εφήμερης καταναλωτικής βιομηχανίας της διασκέδασης, ενώ αντίθετα η κατοικία σε ανθρώπινη κλίμακα μπορεί να γίνει μια όλο και πιο μακρινή ανάμνηση…

Όποιος σπέρνει ανέμους, θερίζει θύελλες

Όπως όλα δείχνουν, έχει φτάσει η ώρα τα καταστήματα της περιοχής να σερβίρουν το  εξής κοκτέιλ: ρίχνουμε στο σέικερ μια μεζούρα εργατικής εκμετάλλευσης, μια μεζούρα δημόσιας ανάληψης επενδυτικού κόστους, μια μεζούρα αδιέξοδου καταναλωτισμού και μια μεζούρα κακοφωνίας και χτυπάμε με άφθονο τριμμένο πάγο. Σερβίρουμε στο ιερό δισκοπότηρο της ατομικής ιδιοκτησίας και γαρνίρουμε με μια φέτα αριστερής διακυβέρνησης. Στην υγειά σας!

 Οι ρεπόρτερς

Πρωτοδημοσιεύτηκε στο Χαμπέρι, φύλλο 12, καλοκαίρι 2015